Elektrik kesintileriyle birlikte özelleştirilmeler yeniden tartışma konusu oldu. Ülkede geçen yıllar içinde elektrik üretiminin yüzde 80’i, dağıtım hizmetlerinin ise tümü özel şirketlere geçerken bu şirketlerin yeterince denetlenmediği görülüyor.
Isparta’daki elektrik dağıtım hizmeti, 28 Mayıs 2013’te tarihindeki özelleştirmenin ardından Cengiz Holding’e ait AEDAŞ tarafından sağlandı. Aynı şirket Isparta’nın dışında Antalya ve Burdur’da 2,2 milyon aboneye elektrik dağıtımını üstlenmiş durumda. Şirkete yapılan kolaylıklar ise açığa çıkmaya devam ediyor.
Elektrik Piyasası Kanunu’na göre enerjinin bina giriş noktalarına kadar getirilmesi dağıtım şirketlerinin sorumluluğunda. Dolayısıyla trafo kurumlarının ve diğer yatırım kalemlerinin şirketlerce karşılanması gerek. Ancak bunun kâğıt üstünde kaldığını gözler önüne seren bir örnek Antalya’da yaşandı.
Derslik sayısı fazla olan okullarda yeni trafo yapılması gerekli. Kanun gereği bu yatırımı elektrik dağıtım şirketi yapmakla yükümlü. Fakat Antalya’da bunu AEDAŞ’ın değil YİKOB’un yaptığı ortaya çıktı. Üstelik bununla da yetinilmedi, söz konusu giderler AEDAŞ’dan talep edildi bu yüzden de tutar tahsil edilemedi.
MALİYETİ DEVLETE YIKTI!
Konu, Sayıştay’ın denetimine de takıldı. Antalya Valiliği YİKOB’a ilişkin 2019 tarihli denetim raporunda, özetle şu ifadelere verdi:
“YİKOB tarafından yapılan işlerde, enerji müsaadesi alınabilmesi için elektrik dağıtım şirketince yapılması gereken trafo kurulumları ve diğer ilk yatırım giderlerinin Başkanlık bütçesinden ödendiği ve giderlerin dağıtım firmasından talep edilmediği görülmüştür.
Trafoların kurulum ve diğer giderlerinin ilgili dağıtım şirketince karşılanması gerekmekte. Buna rağmen dağıtım şirketinin ilgili yatırımı daha sonraki yıllarda gerçekleştirebileceğini bildirmesi sonucu söz konusu trafolar idare tarafından yaptırılmış ancak mevzuatın öngördüğü tesis yapım anlaşması imzalanmamıştır. Trafo kurulumları giderlerinin dağıtım şirketince karşılanması gerekmekte olup Başkanlığın tahsilatı sağlayacak girişimlerde bulunması gerekmekte.”
PARASINI ÖDEDİ Mİ BELLİ DEĞİL
AEDAŞ’ın sorumluluğundaki yatırımı “işler aksamasın” diye kamu kurumu yaparken konu 2020’de de Sayıştay raporunda kendine yer buldu. 2020’deki raporda, 2019’daki ‘bulgu’ için “Eksiksiz olarak yerine getirilmiştir” denildi. Fakat AEDAŞ’tan tahsilatın yapılıp yapılmadığı belirtilmedi. ‘Başkanlık kaç trafo yaptı ve maliyet miktarı ne kadar oldu’ gibi sorular ise hâlâ cevabını bulamadı.
