Yeni yılda, milyonlarca emekli, çalışan, öğrencinin geçim kaynağı olan "aylık, maaş, ücret" artıyor. Asgari ücrete kadar olan tüm kazançlar vergi dışı kalırken, emekli, dul, yetim aylıkları artık tatil günleri de ödeniyor.

Sabah Gazetesi'nden Hazal Ateş'in aktardığı habere göre; Asgari ücrete yüzde 54.66'lık zammın ardından emeklilerin yeni yıl zammı da 3 Ocak'ta açıklanacak enflasyon verisiyle netleşecek. Memur ve memur emeklileri 15 Ocak 2023'de, SSK emeklileri de 17-26 Ocak arasında, Bağ-Kur emeklileri de 25-28 Ocak tarihleri arasında zamlı maaş, aylıklarını alacak. Bu yıl için 3.500 lira uygulanan en düşük emekli aylığının yeni yıldan itibaren 5 bin lirayı geçmesi, emekli ve memura enflasyonun üzerinde artış yapılması bekleniyor. Emekli aylığı çok düşük olan 500 bine yakın Bağ-Kur'luya nefes aldıracak düzenlemeler yapılacak. Asgari ücret düzeyinde ücretle sürekli bir işte çalışan veya gelire sahip olan öğrenciler burs, öğrenim kredisi almaya devam edecek. İşçi-memur ayırımı olmadan bütün çalışanların asgari ücrete kadar olan gelirine vergi istisnası uygulanacak. Ücreti geciken, çalışmaktan kaçınma hakkının yanı sıra iş akdini feshedip kıdem tazminatı talep edebilir. Çalışanlara bütün iş kollarını kapsayacak şekilde belirlenen asgari ücret altında ücret ödenemez. Yeni emekli aylıkları, ücret, maaş, zam konusunda merak edilen soruların yanıtları şöyle:

Asgari ücretin üzerinde maaş alanlar yeni yılda ne kadar zam alacak?

Asgari ücrete yapılan artış diğer maaşlar için de referans olacak. Bu yıl temmuz ayında asgari ücretin ikinci zamla 5.500 liraya çıkmasının ardından özel sektör de harekete geçerek çalışanlara ek zam yapmıştı. Son yıllarda yapılan ücret artışlarında asgari ücret artışı baz alınıyor. Diğer ücretlerde bu oranda artış olmasa da ücretler 5-10 puan aşağısında bir tutarla artırılması bekleniyor.

En düşük emekli aylığı ne kadar olacak, dul ve yetimler de yararlanacak mı?

Bugün itibarıyla 3.500 lira olan en düşük (taban) emekli aylığı 3 Ocak'ta açıklanacak enflasyon verisiyle netleşecek. Temmuz ayında 2.500 lira olan en düşük emekli aylığına asgari ücretin yüzde 63'ü kadar artış yapılmıştı. Yeni asgari ücretin yüzde 63'ü oranında bir artışa gidilmesi durumunda en düşük emekli aylığı 5 bin lirayı geçecek. Dul ve yetim aylığı alanlar bugüne kadar aldığı hisseleri oranında bu artıştan yararlanacak.

Memur ve emekliler yeni yılda ne kadar zam alacak?

Memur ve emekli zammı 3 Ocak'ta açıklanacak enflasyonla netleşecek. Zam oranı ocak ayında sosyal refah düzenlemeleri ile beraber enflasyonun üzerine çıkacak. Zamda yüzde 35-45 ön plana çıkıyor. Memurlara ocak ayında yüzde 5 toplu sözleşme zammıyla birlikte yüzde 2.5 ilave artış yapılmıştı. Refah zammının düşük aylıklara daha yüksek olmak üzere oransal artış şeklinde yapılması bekleniyor. En düşük memur maaşı yüzde 35'lik artışla 12 bin 292 lira seviyesinde olacak. Yüzde 40 artış durumunda da bu tutar 12 bin 747 liraya çıkacak.

Maaş, aylıklarla birlikte ek ödemeler de artacak mı?

Devlet memuru, sözleşmeli, geçici personel ve memur emeklisi, zamlı maaş ve aylıklarını 15 Ocak'ta alacak. Zamla birlikte ek ödeme de artacak. Kamuda maaşlar derece ve kademeye göre değişiklik gösteriyor. Hemen her memurun maaşı farklı yatıyor. Derece ve kademe (1/1-1/4- 4/1-3/3-5/4-6/4-2/4) değiştikçe alacakları maaş da farklılık gösteriyor. Toplu sözleşmeye göre memurlar Ocak ayında maaşlarını ek farkla birlikte zamlı alacak.

Çalışanın ücreti senet ya da kuponla ödenebilir mi?

Senet, kupon, bono ya da diğer herhangi bir şekilde ücret ödemesi yapılamaz. Ücret yabancı para olarak belirlendiyse ödeme günündeki rayice göre Türk Lirası ile ödenebilir. Ücret alacaklarında zaman aşımı süresi 5 yıl uygulanıyor.

Fazla mesai ücretlerinin bordroda görünmesi zorunlu mu?

Fazla mesai ücretlerinin hak edilen ücret sütununa yazılması gerekiyor. İstirahat raporlarına istinaden ödenecek geçici iş göremezlik ödemelerinde son üç ayda ödenen ücretin tamamı esas alınıyor. Prim, ikramiye, bu nitelikteki arızı ödemelerin ücretin yüzde 50'sini aşan kısmı dikkate alınıyor. Mesai ücretinin ücret yerine ikramiye sütununa yazılması hatalı hesaba neden olur, bağlanacak gelir düşer.

Asgari ücret geliri olan üniversite öğrencileri kredi, burs alabilir mi?

Asgari ücret düzeyinde aylık veya ücretle sürekli bir işte çalışan veya gelire sahip olan öğrenciler Yüksek Öğrenim Kredi ve Yurtlar Kurumu'ndan burs veya öğrenim kredisi alabilir.

(Kaynak: Sabah)