Peygamberimiz( s.a.v. )in halka ve idarecilere tavsiyeleri

“Ey iman edenler! Allah’a itaat edin. Rasûlune ve sizden olan ûlü’l-emr’e de itaat edin!” (Nisa, 59)

İbn Ömer (r.a.) rivayet ediyor: Rasulullah (s.a.v.) şöyle buyurdu: “ İdareci Allah’ın yeryüzündeki gölgesidir. Allah’ın her mazlum kulu ona sığınır. Eğer adalet ederse bunun mükâfâtı kendisine; Allah’a şükür ve idareciye teşekkür etmek de halka düşer. Eğer haktan sapar, intikam duygusuna kapılır veya zulmederse günahı kendisine, sabretmek da halka aittir.” (Beyhakî, Şuabu’l-îman)

İbn Ömer (r.a.)’den rivayetle: “Hepiniz çobansınız ve hepiniz güttüklerinizden sorumlusunuz. İdareci de halkının çobanıdır ve onlardan sorumludur.” (Buharî, Müslim, Ebu Davud, Tirmizî)

İbn Amr (r.a.)’den rivayetle: “Mü’min kişi, desteklediği ve saygı duyduğu adil bir idarecinin huzurunda bulunduğu sürece, Allah (c.c) onun korumasını üstüne almıştır.” (Taberânî, Kebir)

Avf b. Malik (r.a.)’den: “İdarecilerinizin hayırlısı, sizi seven ve sizin tarafınızdan sevilenlerdir. Siz onlara dua edersiniz, onlar da size dua ederler. Şerlileri de,  sizi sevmeyen ve sizin tarafınızdan sevilmeyenlerdir. Siz onlara beddua edersiniz, onlar da size beddua ederler.” (Müslim, Riyazu’s-Sâlihin)

İbn Abbas (r.a.)’dan: “Zulmeden idareci felaket kaynağıdır.”

Ve yine Mihran(r.a.)’dan rivayetle: “Allah bir millet hakkında hayır dilerse, akıllı ve yumuşak huylularını idareci yapar.” (Deylemî, Müsned)

Ebu Hureyre (r.a.)’den rivayetle: “ İçinizdeki iyi kimseler idarecileriniz, cömert kimseler de zenginleriniz olduğu ve işleriniz istişare ile yürüdüğü takdirde toprağın üstü sizin için altından daha hayırlıdır. Kötüleriniz idareci ve cimrileriniz de zengin olduğu zaman toprağın altı sizin için üstünden daha hayırlıdır.” (Tirmizî)

Hz. Ömer (r.a.) rivayet ediyor: “Benden sonra ümmetim hakkında en çok korktuğum, Kur’an’ı yanlış te’vil eden kimse ile Müslümanları idare etmeye kendisini herkesten daha layık görendir.” (Taberânî, Evsat)

Hz. Aişe (r.ah.)’den rivayetle: “Allahım! Ümmetimin herhangi bir işini üzerine alıp da onlara güçlük çıkaranın sen de işini güçleştir. Ümmetimin bir işini üzerine alıp da onlara merhamet ve yumuşaklık gösterene sen de merhamet et ve yumuşaklık göster.” (Müslim)

Hz. Ali (r.a.) rivayet ediyor: “Allah bir millete gazap ettiğinde, kötüleri idareyi ele geçirir.” (İbn Asakir)

Ebu Said (r.a.) rivayet ediyor: “Kıyamet günü, insanlar içerisinde Allah’a en sevimli olan ve Ona en yakın bulunan kişi adil idarecidir. İnsanlar içerisinde Allah’ın en çok kızdığı ve O’ndan en uzak olan kişi de zalim idarecidir.” (Tirmizî)

Sevbân (r.a.)’den rivayetle: “Ben ümmetim için ancak yoldan saptırıcı liderlerden korkuyorum. Günahları bağışlanan kimseler ancak rahata ermiştir.” (Buharî, Müslim, Ebu Davud, Neseî)

Ebu Zer (r.a.)’den: “ Yöneticiliği hak ederek alan ve yöneticilikteki sorumluluğunun gereğini yapan kişilerin dışındaki yöneticiler için yöneticilik, kıyamet gününde aşağılanma(ya) ve pişmanlık(duymaya sebep)dir.”(et-Tâc)

Ebu Hureyre (r.a.)’den: “ İdari işler liyâkati olmayan kişiye verilirse kıyamet gününü gözetle.” (Buharî)

İbn Ömer (r.a.)’den: “Yüce Zatının (rahmet) gölgesinden başka (güvencede kılıcı) hiçbir gölgenin bulunmadığı kıyamet gününde, Allah (c.c.), adaletli devlet başkanını (ve yöneticiyi) arşının gölgesinde barındıracaktır.” (Riyazu’s-Sâlihîn)

Ebu Bekre (r.a.) rivayet ediyor: “Nasıl olursanız öyle idare edilirsiniz.” (Beyhakî, Şuabu’l-îman)

İbn Mes’ud (r.a.) rivayet ediyor: “Kötü idareciler, ifsâd ve yıkıma sebep olurlar.” (Müsned-i Hâris)

Ebu Said (r.a.) rivayet ediyor: “idareci olduğunuzda iyilikle muamele edin. İdareniz altındakilerin kusurunu affedin.” (Harâiti)

Hz. Aişe (r.ah.) rivayet ediyor: “Allah (c.c.), bir idareci için hayır dilerse ona dürüst bir yardımcı verir. Bir şey unuttuğunda kendisine hatırlatır. Hatırladığında kendisine yardım eder. Bunun dışında bir şey dilerse, ona kötü bir yardımcı verir. Bir şey unuttuğunda hatırlatmaz.. hatırladığında yardımcı olmaz.” (Ebu Davud, Neseî, Müsned)

Bişr b. Âsım (r.a.)’dan rivayetle: “Bir idareci Müslümanların işini üzerine aldığı halde aralarında adaleti gözetmezse, cehennemin üzerine kurulan sırat köprüsünde durdurulur. Sırat, bütün organları yerinden çıkıncaya kadar sallanır.” (İbn Asakir)

Ma’kil b. Yesar rivayet ediyor: “Bir idareci emri altındakileri aldatıp hıyanet ederse, cehennemdedir.” (İbn Asakir)

İbn Ömer (r.a.) rivayet ediyor: “Yetersiz ve beceriksiz idareci, Allah’ın rahmetinden uzaktır.” (Taberânî, Kebir)

Abdullah b. Muğaffel (r.a.) rivayet ediyor: “ Halkı sebebiyle idareciye yazık oldu. Yönettiklerinin hayır ve iyiliğini dileyerek onları gözeten idareci hariç.” (Câmiu’s-Sağir)

Huzeyfe (r.a.) rivayet ediyor: “ Birisi bir adamı, aralarında ondan daha liyakatlisi bulunduğunu bile bile on kişiye idareci yaparsa, Allah’a, Rasûlune ve İslâm topluluğuna hıyanet etmiş olur.” (Ebu Ya’lâ, Müsned)

Âbis el-Ğıfarî (r.a.) rivayet ediyor: “Sefihler (savurgan) başa geçmeden önce salih amel işlemede acele ediniz.” (Taberânî, Kebir)

Enes (r.a.)’den rivayetle: “Kim bir mü’mini korkutursa, Allah kıyamet günü onun korkusunu emniyete çevirmez. Kim ki bir mü’mini idareciye ispiyon ederse, Allah kıyamet günü onu zillet ve hakaret yerine oturtur.” (Beyhakî, Şuabu’l-îman)

Abdullah b. Abbas (r.a.) rivayet ediyor: “ Cömerdin kusurunun, âlimin hatasının ve adil idarecinin sertliğe kaçmasının üzerinde fazla durmayın. Çünkü Allah, bunların her ayağı kaydığında ellerinden tutar, kaldırır.” (Hatip Tarih, Câmiu’s-Sâğir)

Ebu Ümame (r.a.)’den rivayetle: “Üç işi vardır ki onların hakkını ancak münafık olanlar küçümser: İslâm yolunda saçını ağartmış olan, ilim sahibi ve âdil idareci.” (Taberânî, Kebir)

Cabir b. Abdillah (r.a.)’dan: “Allah’ın Rasûlu (s.a.v.) Hz.Kâ’b’a şöyle dua buyurdu: -Allah, hakkı bilmez ve tanımaz cahil adamların idaresi (altında yaşamak)tan seni korusun.” (Mecmau’z-Zevâid)