Son dakika: 12 Şubat Cumartesi günü Cumhurbaşkanı Erdoğan, Türkiye Ekonomi Modeli Yeni Adımlar ve Enflasyon Tedbirleri Tanıtım Toplantısı'nda temel gıdadaki yüzde 8 olan KDV'nin yüzde 1'e indirildiğini açıklamıştı. Bu açıklamadan sonra ise temel gıdadaki yüzde 8 olan KDV'nin yüzde 1'e indirilmesi Resmi Gazete'de yayınlandı. Erdoğan, KDV indirimi açıklamasında satıcılardan da fiyatlarda KDV indirimi kadar indirim eklemelerini istedi.
Ticaret Bakanı Mehmet Muş da KDV indiriminin ardından indirim yapmayan marketlere ağır cezalar uygulanacağını açıkladı. Ticaret Bakanlığı’na destek veren Hazine ve Maliye Bakanlığı da bünyesinde kurduğu 'Enflasyon Timi' ile denetimlere başladı. 2 bin 800 kişilik ekip yurt genelinde 10 bin 366 adreste inceleme yaptı. Günde 2 bin üretim ve satış yerinin denetlenmesi hedefleniyor.
ENFLASYONA ETKİSİ YÜZDE 1
KDV indiriminde 10 gün geride kalırken bu süreçte birçok iddia da ortaya atıldı. Buna göre bazı zincir marketler KDV indirimi öncesinde zam yaptı. KDV güncellemesi sonrasında ise fiyatlarda indirim yaparak ürünleri eski fiyatından daha yükseğe satmaya başladı. Ancak genel olarak değişikliğe uyuluyormuş gibi görülse de ilerleyen günlerde fiyatlara yansımanın kalıcı olup olmadığı anlaşılacak. Son KDV indiriminin bütçeye ilk etapta 35-40 milyar TL civarında yük getireceği ifade edilirken, yapılan indiriminin enflasyona etkisinin ise yüzde 1’i geçmeyeceği öngörülüyor.
YUMURTADA ZAM İDDİASI
Özellikle son dönemde alıp başını giden Ayçiçek yağı fiyatlarında bir miktar gerileme olurken, gündeme yumurta fiyatları yerleşti. Ticaret Bakanlığının KDV indirimi öncesinde yumurta fiyatlarının artmasına ilişkin müfettiş görevlendirmesin ardından değerlendirmede bulunan Yumurta Üreticileri Merkez Birliği (YUM-BİR) Başkanı İbrahim Afyon, "Müfettişlerin görevlendirilmesini destekliyorum çünkü ben üretici olarak zarar ediyorum, yumurtayı anca maliyetine verebiliyorum. Fahiş fiyata satma durumum yok. Müfettişler bunu açığa çıkarır" dedi.
“ŞİMDİ DE YUMURTA ÜRETİCİLERİ Mİ BİRLİKTE HAREKET EDİYOR?”
KDV indirimlerinden beklenilen sonucun elde edilip edilmediğine ilişkin değerlendirmelerde bulunan Tüketici Konfederasyonu Başkanı Aydın Ağaoğlu, “KDV indirimi yapılmadan önce bir kısım zincir marketlerin bazı temel gıda ürünlerinin fiyatlarında artış yaptığına dair bize şikâyetler geldi. Özellikle yumurta fiyatları bu dönemde zammın sembolü haline geldi. Çünkü zincir marketlerde 38,90 TL’ye satılan 30’lu orta boy yumurtanın fiyatı, KDV indiriminden 2 gün önce zincir marketlerde aynı anda ve aynı fiyata çekilerek 45,90 liraya yükseltildi. Konuyu incelediğimizde yumurta üreticilerinin tam da o süreçte fiyatlarını arttırdığını gördük. Zincir marketlerin hepsinin aynı tarihte aynı fiyata yükseltmesi elbette tüketicinin tepkisini çekti. Bu marketlerden değil, yumurta üreticilerinden kaynaklanan bir zam. Fakat tüketicilerde, marketlerin konuya ilişkin haber aldıkları ve böylelikle fiyatları arttırdıklarına dair kuşkular oluştu” açıklamasında bulundu
"TÜKETİCİLERİN KUŞKULARI HAKLI”
Bu durum karşısında tüketicilerin aklına bir an için ‘Yumurta üreticilerinin satış fiyatlarını yükselttiklerini varsayarsak, tüm yumurta üreticilerinin aralarında rekabet etmeyi bırakarak, birlikte mi hareket edip fiyat değişikliğini aynı gün yaptılar?' sorusunun takıldığını ifade eden Aydın Ağaoğlu, “Bu uygulama 4054 sayılı Rekabet Kanunu’na aykırıdır. Yakın geçmişte zincir marketlere Rekabet Kurumu tarafından uygulanan 2,7 milyar liralık para cezası bu yüzden verilmişti. Şimdi umuyorum Rekabet Kurumu yumurta üreticilerini de incelemeye almıştır. Tüketiciyi en çok rahatsız eden marketlerin raf etiketlerinde hep birlikte, aynı tarihte ve aynı miktarda fiyat değişikliğine gitmeleri. Daha sonra KDV indirimi de yansıtılarak fiyat 45,90’dan 42,90 TL’ye indirildi. Ancak çok mağazalı bir zincir markette 18,50 liraya KDV indirimi öncesinde satılan beyaz peynirin tam da KDV indiriminin olduğu gün fiyatının yükseltilerek yüzde 1 KDV’ye rağmen aynı fiyattan satıldığı gözlemlendi. Bu da tüketicilerin kuşkularının haklı olduğunu gösterdi” diye konuştu.
Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın KDV indirimini açıkladığı gün zincir marketlere aynı oranda indirim yapmaları için seslendiğini de anımsatan Ağaoğlu, “Yani bırakın zammı, KDV indiriminden ötürü oluşan vergi indirimi kadar satıcıların da kârlarından fedakârlık etmeleri beklenirken, fiyatları önce yükseltip sonra KDV indirimi uygulamaları tüketicilerin büyük tepkilerine neden oldu.
İNDİRİM İÇİN ‘30 GÜN’ DETAYI
Diğer yandan vatandaşları ‘yalancı indirim’lerden korumak amacıyla 1 Mart 2022’de yeni bir yönetmelik yürürlüğe girecek. Ağaoğlu konuya ilişkin yaptığı değerlendirmesinde şu ifadeleri kullandı: “Yapılan düzenleme ile kolay ve çabuk bozulan gıda ürünleri hariç indirim yapılacak ürünlerin tümünde indirimden önceki fiyat olarak geriye dönük 30 gün boyunca uygulanan fiyatların en düşük olan fiyat yazılacak. Örnek verecek olursak 30 gün boyunca bir ürün 150 liradan satılmış, bazen 170, bazen de 200 olmuş ise onun fiyatını 250 lira olarak belirleyen satıcı üzerini çizip ‘200 liraya satıyorum’ diyemeyecek. Geriye dönük bakıldığında uyguladığı en düşük fiyat 150 lira ise bunu yazmak zorunda kalacak. Bu düzenleme ile yalancı indirimlerin önlenmesi hedeflendi.”
MARKETLERE NE KÂR NE ZARAR
“Bu yapılan vergi indirimi bildiğimiz fiyat indirimi ile karıştırılmamalı. Bu bir indirim değil. KDV devlete ödenmesi gereken ve tacirler için hiçbir zaman maliyet unsuru olmayan vergi türüdür” diyen Ağaoğlu, “Örneğin 108 liraya satılan yüzde 8 KDV’si olan kıyma 101 liraya düştüğünde satıcı yine 100 lirasını alacak. 8 lira yerine 1 lira devlete yatıracak. Satıcı 108 liraya sattığında elde ettiği gelir, fiyat 101 lira iken de 100 lira olarak sabit kalacak” ifadelerini kullandı.
“TÜKETİCİ HATTI ŞİKÂYETLERİ KAYIT ALTINA ALMAMAYA BAŞLADI”
“Fiyat artışlarının önüne geçmek içi Hazine ve Maliye Bakanlığı da devreye girdi. Bakanlık enflasyonla mücadele timleri oluşturarak 81 ilde denetim yapacağını duyurdu. Ticaret Bakanlığı’na da düşen önemli görevler var” şeklinde konuşan Ağaoğlu şunları dile getirdi:
“Ticaret Bakanlığı’na bağlı ALO 175 Tüketici Hattı haksız fiyat artışlarını kayıt altına almamaya başladı” diyen Aydın AğaoğluBunun sebebi yoğun şikâyetler. Oradaki personel sayısı arttırılarak şikâyetlerin bakanlığa iletilmesindeki kolaylık sürdürülmeli. Böylelikle Ticaret Bakanlığı da denetimlerini nokta atışı ile gerçekleştirerek perakende piyasalarında etkinliğini arttırmalı. Tüketici bunu nasıl tespit edecek derseniz, artık tüketicimiz bilinçlendi. Enflasyon baskısı altında geçim sıkıntısındaki tüketiciler en iyi denetçiler olarak üzerlerine düşeni yapıyor. ALO 175 Tüketici Hattına yalancı indirimleri, fahiş fiyat artışlarını bildiriyor. Ayrıca tüketicilerin Reklam Kurulu’na da internet üzerinden başvurularını yapıp şikâyetlerini iletmeleri mümkündür.”
“ENFLASYONU BEKLENEN ÖLÇÜDE AŞAĞI ÇEKMEYECEK”
KDV indiriminden önce birçok temel gıda ürününde yapılan fiyat artışları nedeniyle, yüzde 7 KDV indirimi, maalesef enflasyonu beklenen ölçüde aşağı çekmeye yeterli olmayacaktır. Burada Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın da ifade ettiği gibi satıcıların, kârlarından bir miktar fedakârlık etmeleri, gerekirse tedarikçilerinden de belli bir oranda indirim yapmalarını istemeleri yerinde olur. İşte o zaman Cumhurbaşkanı’nın da işaret ettiği gibi yüzde 4 tedarikçi yüzde 4 de nihai satıcı indirim yaparsa temel gıda fiyatlarındaki indirim oranı yüzde 15’lere ulaşır. Maalesef piyasada halâ ahilik kültüründen uzakta tavır sergileyen birçok satıcı, indirimlerin tüketiciye yansımasına engel oluyor. Denetim ve yaptırımla en önemlisi tüketici ile iş birliği sağlanarak, bu indirimlerin etiketlere yansıması gerçekleştirilebilecektir.
Kaynak: MYNET
