18.9 MİLYARA ÇIKTI
Tütün ve Alkol Piyasası Düzenleme Kurumu'nun (TAPDK) makaron (ucuna filtre takılmış boş sigara), yaprak sigara kağıdı ticaretini kolaylaştıran düzenlemelerinin ardından, 2016 yılında makaron satışı ciddi biçimde arttı. 2015 yılında 8. milyar olan makaron satışı, 2016 yılında 18.9 milyara çıktı. Bu rakam sigara pazarının yaklaşık beşte birine denk geliyor.
KAYITDIŞI BÖLÜMÜ DE BÜYÜYOR
Mevzuata göre, TAPDK'dan izin alınmadan açıkta kıyılmış tütün ve makaron satmak yasak. Ancak son dönemde kayıtlı sarma sigara pazarından daha hızlı bir şekilde "kayıtdışı sarma sigara pazarı" da büyüdü. Bunun nedeni olarak da, yüksek vergiler göseteriliyor. Türkiye'de sigara üzerindeki vergi yükü satış fiyatının yüzde 83'ü. 10 TL'lik bir paket sigaranın vergisi, 8,37 TL'ye denk düşüyor. Kayıt dışı satılan ürünler ise, 2-4 TL arasında 20'lik poşetler halinde satılıyor. Hiçbir vergi ödenmiyor. Kayıt dışı açık tütünün kilosu kalitesine göre ise, 60 ile 120 TL arasında değişiyor.
15 BİNDEN FAZLA SATIŞ NOKTASI VAR
2016 yılında sigaradan 32 milyar TL ÖTV geliri tahsil edilirken, bu yılki hedef 36.5 milyar TL. Kayıtdışı sarmalık tütünden doğan vergi kaybının ise 7 milyar TL olduğu öngörülüyor. Açık tütünün Türkiye genelinde 15 binden fazla satış noktası olduğu tahmin ediliyor. İnternet ortamında da birçok sitede açık tütün satışı yapılıyor ve Türkiye'nin heryerine ürünler gönderiliyor.
MALİYE VE EMNİYETİN DE GÜNDEMİNDE
Sarma sigara piyasasındaki kayıtdışılık, Maliye ve İçişleri Bakanlığı'nı da harekete geçirdi ve Emniyet yaz dönemi için Türkiye genelinde "duman operasyonu" düzenledi. Emniyet teşkilatından 15 bin 202 personelin katılımıyla yapılan "duman" operasyonunda, iş yeri açma belgesi ve tütün mamulleri satış izin belgesi olmayan bin 943 iş yeri ile kişilere 9,6 milyon lira idari para cezası kesildi. Denetimlerde 605 bin 267 paket kaçak sigara, 46 bin 455 kaçak puro, 11 milyon 739 bin 341 içi tütün ile doldurularak sigara haline getirilen makaron, 40 ton 549 kilogram sarmalık kıyılmış tütün, 31 bin 640 paket nargile ve pipo tütünü, 23 bin 916 kaçak sigara sarma makinesi ele geçirildi. Operasyonların deam etmesi bekleniyor.
KUTU: SARMA TÜTÜNÜN MERKEZİ
Türkiye'nin tütün üretiminde önemli bir yeri olan Adıyaman, sarma tütünün de merkezi durumunda. Kentte sadece tütün ürünleri satan bir çarşı da bulunuyor. Çarşıda çeşit çeşit tütünler poşetlenerek satılırken, "Özel Çelikhan tütünü" de neredeyse her dükkanda bulunuyor. Sadece açık tütün değil, sarma sigara kapları, sigara sarma makineleri de pazarlıkla çok ucuza alınabiliyor. Kentin girişinde tütün ekili araziler dikkat çekerken; bazı inşaatların altı da tütün dükkanları olarak faaliyet gösteriyor. Toplanan tütünler, bu dükkanlardaki kıyma makinelerinde kesiliyor, ardından mikser türü bir makineye konularak kurutuluyor, sonrasında da şeffaf torbalara dolduruluyor.
(Sabah)
