Yargı Reformu Stratejisi ile yargı sisteminin sadeleştirilmesi ve  vatandaşlar açısından daha kolay ve hızlı süreçler oluşturulması hedeflenmişti.  Bu kapsamında kabul edilen 7188 Ceza Muhakemesi Kanunu ve Bazı Kanunlarda  Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun ile yargı sistemine
''seri muhakeme'' ve ''basit  yargılama'' adı verilen iki usul dahil edilmişti. Yargı usul sisteminin  basitleştirilmesine, sadeleştirilmesine ve ceza uyuşmazlıklarının gecikmeksizin çözülmesine yönelik bu düzenlemeler yeni yılla birlikte yürürlüğe girecek.

Seri muhakeme usulü, soruşturma evresi sonunda kamu davasının  açılmasının ertelenmesine karar verilmediği takdirde, Türk Ceza Kanunu'nda (TCK)  yer alan hakkı olmayan yere tecavüz, genel güvenliğin kasten tehlikeye sokulması,  trafik güvenliğini tehlikeye sokma, gürültüye neden olma, parada sahtecilik,  mühür bozma, resmi belgenin düzenlenmesinde yalan beyan, kumar oynanması için yer  ve imkan sağlama, başkasına ait kimlik veya kimlik bilgilerinin kullanılması  suçları ile Ateşli Silahlar ve Bıçaklar ile Diğer Aletler Hakkında Kanun, Orman  Kanunu, Rulet, Tilt, Langırt ve Benzeri Oyun Alet ve Makinaları Hakkında Kanun ve

Kooperatifler Kanunu'nda yer alan bazı suçlarda uygulanacak.

Cumhuriyet savcısı veya kolluk görevlileri, şüpheliyi, usul hakkında  bilgilendirecek. Savcı, seri muhakeme usulünü şüpheliye teklif edecek. Şüphelinin  müdafi huzurunda teklifi kabul etmesi halinde usulün uygulanmasına geçilecek.

Savcı, suç için öngörülen cezanın alt ve üst sınırı arasında tespit  edeceği temel cezadan yarı oranında indirim uygulamak suretiyle yaptırımı  belirleyecek. Sonuç olarak belirlenen hapis cezası, cumhuriyet savcısı tarafından  koşulları bulunması halinde TCK'ye göre seçenek yaptırımlara çevrilebilecek veya  ertelenebilecek. Bu madde kapsamında yaptırım uygulanması, güvenlik tedbirlerine  ilişkin hükümlerin uygulanmasına engel teşkil etmeyecek.

Cumhuriyet savcısı, şüpheli hakkında seri muhakeme usulünün  uygulanmasını yazılı olarak görevli mahkemeden talep edecek.

Mahkeme, şüpheliyi müdafi huzurunda dinledikten sonra eylemin seri  muhakeme usulü kapsamında olduğu kanaatine varırsa talepte belirlenen yaptırım  doğrultusunda hüküm kuracak; aksi takdirde talebi reddedecek ve soruşturmanın  genel hükümlere göre sonuçlandırılması amacıyla dosyayı cumhuriyet başsavcılığına  gönderecek.

Mazeretsiz olarak mahkemeye gelmeyen şüpheli, bu usulden vazgeçmiş sayılacak.

Seri muhakeme usulünün herhangi bir sebeple tamamlanamaması veya  soruşturmanın genel hükümlere göre sonuçlandırılması amacıyla cumhuriyet  başsavcılığına gönderilmesi hallerinde, şüphelinin seri muhakeme usulünü kabul  ettiğine ilişkin beyanları ile bu usulün uygulanmasına dair diğer belgeler, takip  eden soruşturma ve kovuşturma işlemlerinde delil olarak kullanılamayacak.

İştirak halinde işlenen suçlarda şüphelilerden birinin usulün  uygulanmasını kabul etmemesi hali ile yaş küçüklüğü, akıl hastalığı, sağır ve  dilsizlik hallerinde de bu usul uygulanmayacak.

Yine, resmi mercilere beyan edilmiş olup da soruşturma dosyasında yer  alan adreste bulunmama, yurt dışında olma, başka bir nedenle şüpheliye  ulaşılamaması halinde seri muhakeme usulü uygulanamayacak.

Cumhuriyet savcısının talebi doğrultusunda mahkemece kurulan hükme  itiraz edilebilecek.

Yıllık 180 bin dosyanın seri yargılama usulü kapsamına gireceği  değerlendiriliyor. Usulle, soruşturma aşamasında cumhuriyet savcılarının daha  etkin olması ve mahkemelerin iş yükünün azaltılması amaçlanıyor.

BASİT YARGILAMA USULÜ

Hukuk sistemine yeni yılla birlikte girecek diğer düzenleme ise "basit  yargılama usulü" olacak. Bu usulle, belirli bir ceza miktarına kadar olan suçlar  açısından kovuşturma aşamasında, duruşma açmaksızın dosya üzerinden yargılamanın  tamamlanabilmesine imkan getiriliyor.

Usule göre, asliye ceza mahkemesince, iddianamenin kabulünden sonra  adli para cezasını veya üst sınırı 2 yıl veya daha az süreli hapis cezasını  gerektiren suçlarda basit yargılama usulünün uygulanmasına karar verilebilecek.

Basit yargılama usulünün uygulanmasına karar verildiği takdirde  mahkemece iddianame, sanık, mağdur ve şikayetçiye tebliğ edilerek, beyan ve  savunmalarını 15 gün içinde yazılı olarak bildirmeleri istenecek. Tebligatta  duruşma yapılmaksızın hüküm verilebileceği hususu da belirtilecek. Ayrıca,  toplanması gereken belgeler, ilgili kurum ve kuruluşlardan talep edilecek.

Beyan ve savunma için verilen süre dolduktan sonra mahkemece duruşma  yapılmaksızın ve cumhuriyet savcısının görüşü alınmaksızın hüküm kurulacak.  Mahkumiyet kararı verildiği takdirde sonuç ceza dörtte bir oranında indirilecek.

Mahkemece, koşulları bulunması halinde kısa süreli hapis cezası  seçenek yaptırımlara çevrilebilecek veya hapis cezası ertelenebilecek ya da  uygulanmasına sanık tarafından yazılı olarak karşı çıkılmaması kaydıyla hükmün  açıklanmasının geri bırakılmasına karar verilebilecek. Hükümde, itiraz usulü ile  itirazın sonuçları belirtilecek

Mahkemece gerekli görülmesi halinde bu madde uyarınca hüküm  verilinceye kadar her aşamada duruşma açmak suretiyle genel hükümler uyarınca  yargılamaya devam edilebilecek.

Basit yargılama usulü, yaş küçüklüğü, akıl hastalığı, sağır ve  dilsizlik halleri ile soruşturma veya kovuşturma yapılması izne ya da talebe  bağlı olan suçlar hakkında uygulanmayacak. Bu kapsama giren bir suçun, kapsama  girmeyen başka bir suçla işlenmiş olması halinde de bu usul uygulanmayacak.

Basit yargılama usulüne göre verilen hükümlere karşı itiraz  edilebilecek. Süresi içinde itiraz edilmeyen hükümler kesinleşecek.

İtiraz üzerine hükmü veren mahkemece duruşma açılacak ve genel  hükümlere göre yargılama devam edecek. Taraflar gelmese bile duruşma yapılacak ve  yokluğunda hüküm verilebilecek.

Yıllık yaklaşık 340 bin dosyanın basit yargılama usulü kapsamına  gireceği değerlendiriliyor.

1 Ocak 2020 itibarıyla kovuşturma evresine geçilmiş, hükme bağlanmış  veya kesinleşmiş dosyalarda seri muhakeme usulü ile basit yargılama usulü  uygulanmayacak.

AA