YIL 2020…
Ziraat Mühendisleri Odası (ZMO) eski Başkanı Ziya Dumlupınar bir röportajında; ‘’Kahramanmaraş eninde sonunda Menzelet Barajının suyunu içmek sorunda kalacak’’ demişti.
★
Geçen haftalarda iki defa su konusunda yazılar yazdım…
İlgililerin dikkatini çekmeye çalıştım…
★
Aldığım bir bilgiyi buradan sizlerle paylaşmak istiyorum:
11 EKİM 2022 tarih 31980 sayılı resmi gazetede yayınlandığı üzere Bakanlık içerisinde birçok su konusunda Daire Başkanlıklarının görevlerine son verildi…
Bu iyi bir gelişmeydi…
Hatta Sayın Tarım Bakanımız Vahit Kirişçi’nin, konuyla ilgili birebir yakından ilgilendiğini ve hatta brifing aldığını öğrendim…
★
Ve bugün bu gelişme ışığında yeni bir yazı yazma ihtiyacı hissettim…
Amaç neydi?
Kahramanmaraş’ın geleceği…
Uzmanlarla ve bu işin nasıl olması gerektiğini bilen kişilerle yaptığım görüşmelerde çıkan sonucu sizlerle paylaşmak istiyorum…
★
OLAY ŞUDUR:
KAHRAMANMARAŞ’IN İÇME SUYU ÇETİNTEPE BARAJINDAN KARŞILANMALIDIR
Çetintepe Barajından Kahramanmaraş’a tahsis edilen 2 m3/sn içme suyunun iptal edilmesinin temel nedeni, Çetintepe Barajında Gaziantep İlinde sulanacak 29.634 hektar alan için su kalmaması olarak önceki yazılarımda açıklamıştım.
Çünkü Düzbağ barajından 173 Milyon metreküp suyun alınması yerine 282 Milyon metreküp su alınınca, Düzbağ Barajının mansabında (akış aşağısında) yer alan Çetintepe Barajına sulamalara yetecek kadar su kalmamakta olduğunu öğrendim…
Bazı yetkililer, Çetintepe Barajı yerine Bertiz Çayı’ndan Kahramanmaraş’a 62 Milyon metreküp yani 2 m3/sn içme suyu verileceğini iddia etmektedirler ki, bu doğru değildir.
Çünkü Bertiz Çayı’ndan 2007 ve 2008 yıllarında gelen ölçümlere göre akım verileceği söylenen suyun yaklaşık yarısına eşittir.
2001 yılında ise sadece 19 Milyon metreküptür.
Yani Bertiz Çayında yeterli ve düzenli akım yoktur.
Diğer taraftan, Bertiz Çay’ından suyu aktarmak için 17 km bir tünele ihtiyaç bulunmaktadır ki, bu derivasyon sisteminin Ekim 2022 fiyatlarıyla tahmini keşif bedeli 1,1 Milyar TL’dir.
Çok dikkat çekici bir husus da, Çetintepe Barajından gelecek sistemin maliyetinin yarısı Avrupa Birliği fonlarından karşılanacağı için Bertiz Çayı sisteminden daha ucuza yaklaşık 1 Milyar TL’ye Kahramanmaraş’a mal olacaktır.
Bertiz Çayı sistemi su akımları çok azalmış olan Kahramanmaraş’a düzenli su sağlayamayacak bir sistemdir.
Bunun yerine depolaması büyük olan Çetintepe Barajından su sağlanması gerekir.
Çetintepe barajı suyu Gaziantep İlinde yer alan toprakların sulanması için feda edilmemelidir.
★
Diğer taraftan, Kapıdere Derivasyonuyla Çetintepe Barajına 180 Milyon metreküp su için 7,2 km tüneli inşa etmeyenlerin bu suyun yaklaşık %20’si kadarını alabilmek için 17 km tüneli yapacağını iddia etmek safdillik olur.
Bertiz Çayında yeterli ve güvenilir su yoktur.
Ancak bir an için yeterli su olduğu kabul edilse de, Çetintepe Barajı yerine Bertiz Çayından Kahramanmaraş’ su getirilmesi mümkün değildir.
Çünkü Bertiz Çayı Ceyhan Nehrini beslemektedir.
Menzelet barajından Aslantaş barajına kadar 622 mt düşü vardır.
Gelen suyun 62 Milyon metreküp azalmasıyla yılda yaklaşık 110 milyon kWh enerji kaybı olacaktır.
Hâlbuki aynı su, Çetintepe Barajından alınmış olsaydı, Atatürk, Birecik ve Karkamış barajlarında yaklaşık 60 Milyon kWh enerji kaybına yol açacaktır.
Yani enerji kaybı 50 Milyon kWh daha az olacaktı.
Ezcümle enerji kaybı açısından da değerlendirildiğinde, Kahramanmaraş’a içme suyunun Çetintepe Barajından verilmesi gerekir.
Özet olarak; Bertiz Çayı’ndan Kahramanmaraş’a su sağlanması hususu; Su yeterliliği, büyük bir depolamaya sahip barajdan istenilen oranda daimi su sağlanması, maliyet ve enerji kayıpları açısından yanlıştır.
Bu yanlış bilindiği için şimdi Ceyhan Nehrinden Kahramanmaraş’a su vereceğiz denilmektedir.
Bu da yanlıştır.
Çünkü su kalitesi açısından Çetintepe Barajının suyu ile Ceyhan Nehrinin suyu karşılaştırılamaz.
Diğer yandan Ceyhan Nehrinde de sulamalarla beraber su sıkıntısı yaşanabilecektir.
Menzelet-Kılavuzlu baraj isteminden Tahta köprü ve Reyhanlı barajlarına 471 Milyon metreküp su aktarılması planlanmaktadır. (Ceyhan Havzası Master Planlama Raporu).
Bunun yanında bu barajlardan 63.345 hektar alan da Orta Ceyhan Menzelet Projesi kapsamında sulanacaktır.
Yani en az 871,9 Milyon metreküp (hm3) suya ihtiyaç vardır. İçmesuyu ile birlikte toplam su ihtiyacı 934 Milyon metreküp/yıla ulaşacaktır.
EK-E8.1: Klavuzlu (Menzelet) Barajı Tam Gelişme Durumu Akışaşağısı Su İhtiyacı (hm3)
Özellikle son yıllarda küresel ısınmaya bağlı olarak Nehir akımlarında %20-30’a varan azalmalar olmaktadır.
Ceyhan Havzası Master Planlama Raporunda 2012 yılına kadar gelen akımlar kullanılmıştır.
Bir başka deyişle, hesaplar nehir akımlarında son 10 yıldaki azalmayı dikkate almamaktadır.
Hesaplar böyle yapıldığı halde havzada tam gelişme durumunda 2007 yılı için tahmin edilen gelen akımlar 946 Milyon metreküptür.
Yani bütün her şey hesaplamalardaki gibi olursa kimse fazla su çekmezse ve Menzelet barajına gelen su ancak yetmektedir.
Ancak bu hesapta Menzelet Barajının doğru işletilmesine bağlıdır.
Baraj özelleştirilmiş olup elektrik üretme önceliğine sahiptir.
Bu durum barajdan içmesuyu ve sulamalar için gerekli suyun temini noktasında her zaman gerilim oluşturacaktır.
Kahramanmaraş’ın suyu ile ilgili yapılan bu yayınlar üzerine 10 Ekim 2022 tarihinde DSİ Genel Müdürlüğü Reyhanlı Barajına yapılan Karasu ve Afrin derivasyonlarıyla ilgili haber yaptı. (https://www.dsi.gov.tr/Haber/Detay/7307).
İma edilen husus, Reyhanlı barajının derivasyonlarını bitirdik. Reyhanlı barajı bu derivasyonlar ile beslenecektir denildi…
Uzmanlarla yaptığım görüşmede; Afrin derivasyonunda neredeyse hiç su olmadığı Karasu Derivasyonun’dan ise yılda yaklaşık 100-150 Milyon metreküp su alınabileceğidir.
Yani Reyhanlı barajında 300 Milyon metreküplük su açığı olacağıdır.
Bu da Kılavuzlu barajından Reyhanlı barajına daha fazla su aktarılmak isteneceği için Kahramanmaraş İlinde yer alan sulamalarda ve içme suyunda sıkıntı oluşturabilecektir.
Reyhanlı barajı planlamasında yer aldığı gibi Asi Nehrinden doldurulmalıdır.
Ancak pompaj masrafından kaçıldığı için Menzelet ve Kılavuzlu barajlarından su aktarılmak istenmektedir.
İşte bahis edilen bu su sıkıntısının olabileceği bilindiği için Gaziantep Valiliği ve Gaziantep Büyükşehir Belediyesi Kılavuzlu Sulaması 3. Kısım Sulama Projelerini krediyle bir an evvel hayata geçirmeye çalışmaktadır.
★
Eyyy Kahramanmaraş halkı; Suyuna sahip çık ve içme suyunu Çetintepe Barajından sağlayarak garanti altına al.
Bakanımıza Kirişçi'ye sesleniyoruz: Düzbağ Barajına ihtiyaç yoktur, kamuya sıfır maliyetli alternatifler vardır.
Düzbağ barajının planlamasının iptal edilmesi gerekir.
Böylece Çetintepe Barajının atıl hale düşmesi engellenir.
Kahramanmaraş İli içme suyu ihtiyacını bu barajdan tedarik eder.
Kahramanmaraş ve Adıyaman İllerinde yer alan araziler Adıyaman Göksu Araban Projesi kapsamında sulanabilir.
Sayın Bakanım Kirişçi, bu yanlışları yapanlar hala DSİ Genel Müdürlüğünün üst kademelerinde yer almaktadır.
Daire başkanlarını görevden almak bu sorunları ortadan kaldırmaz. Çünkü bu işin içinde bazı genel Müdür yardımcıları hala görev başındadır…
Bizden size naçizane bir Kahramanmaraşlı olarak, suyumuza sahip çıkmanız ve gerekeni yapmanızdır.
Yapacağınıza da inancımız tamdır…
Kaldı ki; Ziya Hoca'nın dediği gibi ''eninde sonunda Menzelet suyunu içme suyu olarak kullanılacağı'' söylenmiş, Menzelet Baraj çevresi yani DSİ'ye ait kamu arazileri bazı zenginler tarafından talan edilmekte, gasp edilmekte, kıyı Kanununa aykırı bir şekilde binalar ve su içerisine iskeleler yapılmakta ve suyun içerisine kanalizasyon boruları döşenip pis sular akıtılmaktadır.
Şahsım olarak bu konuda Savcılık Makamına şikayet dilekçeleri verilmiştir.
