Türkiye'de geçtiğimiz yıldan bu yana arabuluculuk sistemi uygulanıyor. İşçi ve işveren anlaşmazlıklarında mahkemeye gitme şartı artık arabulucuya müracaattan geçiyor. Yani dava açmak isteyenler önce arabulucuya gidecek eğer sorun çözülemezse mahkemeye gidebilecek. Zaten bize gelen soruların çoğuna verdiğimiz cevaplarda da "arabulucuya gidin" diyoruz.
EKSİK BİLGİLER VAR
Özellikle tazminat, işe dönüş ve maaş alacakları gibi konularda arabulucu şartı bulunuyor. Bu konuda bazı eksik bilgiler olduğunu gelen sorulardan anlıyorum. O yüzden bugün size kısa bir arabulucu rehberi hazırladım.
*SİSTEM NELERİ KAPSIYOR?
Arabulucuya gitme zorunluluğu olan konular, ücret, fazla mesai alacağı, yıllık izin ücreti, resmi tatil ücreti, ikramiye, kıdem tazminatı, ihbar tazminatı, kötü niyet tazminatı, işe iade ve işveren alacağı taleplerinden oluşuyor. Bu tür anlaşmazlıklarda mahkemeden önce arabulucuya gidilmesi zorunlu.
*DİREKT MAHKEMEYE BAŞVURANLARIN TALEPLERİ NE OLACAK?
Arabulucuya gitmeden önce iş mahkemesine başvurulmaması gerekiyor. Ancak İş Mahkemesi'ne gidildiğinde mahkeme arabulucuya gitme şartı arayacak. Bunu göremeyince talepler usulden reddedilecek. O yüzden zaman kaybı yaşamamanız için önce arabulucuya gitmek gerekiyor.
*BAŞVURU İÇİN BİR SÜRE SINIRI VAR MI?
Evet var. İşçinin sözleşmesinin sona ermesinin kendisine bildirilmesinden sonra 1 ay içinde başvurması gerek. Bu süreyi geçirmemek gerekiyor.
*ARABULUCU NASIL SEÇİLECEK?
Başvuru karşı tarafın, karşı taraf birden fazla ise bunlardan birinin yerleşim yerindeki veya işin yapıldığı yerdeki arabuluculuk bürosuna, arabuluculuk bürosu kurulmayan yerlerde ise görevlendirilen yazı işleri müdürlüğüne yapılacak. Bunun için adliyelerden bilgi alınabilir.
*DAVA NE KADAR SÜREDE ÇÖZÜLECEK?
Arabulucu, yapılan başvuruyu görevlendirildiği tarihten itibaren üç hafta içinde sonuçlandırmak zorunda. Bu süre en fazla bir hafta uzatılabiliyor. Böylece dosyanın bir ay içinde sonuca ulaştırılması gerekiyor. Daha önce yıllar süren ve insanları canından bezdiren dava aşamaları böylece 1 aya kadar inmiş bulunuyor.
*ARABULUCU ÜCRETLİ Mİ?
Evet arabulucular için ücret ödeniyor. Ücret tarifeleri her yıl Ocak ayında belirlenip ilan ediliyor. Bu tarife dışında ücret alınmıyor.
*ÜCRETİ KİM ÖDEYECEK?
Tarafların arabuluculuk faaliyeti sonunda anlaşmaları hâlinde, arabuluculuk ücreti, aksi kararlaştırılmadıkça taraflarca eşit şekilde karşılanıyor.
*VARILAN ANLAŞMA BAĞLAYICI MI?
Tarafların arabuluculuk faaliyeti sonunda anlaşmaya varmaları halinde, söz konusu anlaşmanın kapsamı anlaşma belgesinde düzenlenir. İmzalanan anlaşma belgesi mahkeme kararı niteliğinde belge sayılıyor. Bu yüzden anlaşılan konuların yargıya taşınması mümkün olmuyor. Anlaşmaya vardığınızda imzalayacağınız belgeleri iyi okumanızı tavsiye ederim.
*TARAFLAR ANLAŞMAZSA NE OLACAK?
Arabulucuya gitme zorunluluğu bulunuyor ama anlaşmayla sonuçlanacak diye bir zorunluluk bulunmuyor. Anlaşma sağlanamadığında mahkemeye gidilebiliyor. Anlaşma olmadığı takdirde arabulucu şartı yerine gelmiş olduğundan İş mahkemelerine dava açılabiliyor.
*ARABULUCU TOPLANTISINA GİDİLMEZSE NE OLUR?
Taraflardan birinin geçerli bir mazeret göstermeksizin ilk toplantıya katılmaması sebebiyle arabuluculuk faaliyetinin sona ermesi durumunda toplantıya katılmayan taraf, son tutanakta belirtilir ve bu taraf davada kısmen veya tamamen haklı çıksa bile yargılama giderinin tamamından sorumlu tutuluyor. Her iki tarafın da ilk toplantıya katılmaması durumunda ise konu yine mahkemeye taşınıyor.
*YASADAN ÖNCE AÇILAN DAVALAR NE OLACAK?
Daha önce açılan davalar normal seyrinde devam edecek ve onlarda arabulucu şartı aranmayacak.
