Merkez Bankası Başkanı Şahap Kavcıoğlu, TRT Haber, CNN Türk, A Haber ortak canlı yayınında soruları yanıtladı.
Kavcıoğlu'nun açıklamalarından satır başları şöyle:
Zor şartlarda kurulan ve Türkiye’nin önemli kurumlarından birisi olan Merkez Bankası için özen göstermemiz gerektiğini düşünüyorum. Güzide kurumlarımızın başında geliyor.
Bugünkü rezervler tartışılırken 2019-2018 yıllarına da bakılması lazım, o dönemin şartlarına dikkat etmek gerek.
Merkez Bankası bilançolarının 10 trilyon genişlediğini görüyoruz. 1929 buhranından sonra pandemi krizi dünyayı çok kötü şekilde etkiledi. Diğerlerinden ayıran şey bir altyapı vardı. 2020'deki kriz birden ortaya çıktı, insanların çözüm üretemediği, ülkelerin kapandığı, gelirlerin durduğu bir dönemi yaşandık. Çin'den ortaya çıkarak tüm dünyayı kasıp kavurdu.
2018'e geldiğimizde kur ataklarının bugünkü olayları görmemizde anlamlı olduğunu görüyorum. Türkiye bu süreci para ve mali politikalar açısından çok iyi yönetti.
"AÇIKLANAN RAKAMLAR NET VE DOĞRUDUR"
2020 yılında dünyanın yaşadıkları, ülkelerin dışarıdan aldığı destekler, İtalya, İspanya, ABD, Yunanistan bu ülkelere bakın çok zor zamanlar geçirdi. Türkiye'de sosyal yardımlar ve sağlık yardımları çok ciddi düzeyde sağlandı. Tabi ki bir sıkıntı içinde geçirdik ancak yapılanları göz ardı edemeyiz. '128 milyar tartışması'na bu açıdan bakmak lazım. Merkez Bankası olarak belirlenen rakamlar nettir ve doğrudur.
2020 sonunda tüm taleplere cevap veren Türkiye, reel sektör ve bankacılık anlamında planlarını uyguladı. Türkiye’de rezerv 90’lı yıllardan sonra birikmeye başlıyor. Sermaye ve döviz girişlerinin artmasıyla.
Bu talebi karşılayabilmeniz için piyasada bir arz oluşmuyorsa bazı adımlar atmanız lazım. Gelemezse ne oluyor Merkez Bankası devreye giriyor. 2018'in Ağustos ayında kurun nerelere gittiğini, 2020'de nasıl olduğunu görüyoruz. 2,5 yıllık bir periyottaki kur atakları, dış politakadaki olaylar kurun belli bir seviyeye gelmesine senep oluyor. Süreci böyle değerlendirmek daha doğru olur.
2020 sonu itibarıyla reel sektörün döviz pozisyon açığı 208 milyar dolardan 157 milyar dolara indi. Bu, rezervlerden ya da Merkez Bankası'nın yaptığı bu işlemlerden karşılandı. Sizin bu talepleri bir şekilde karşılamanız lazım. Karşılamazsanız, o zaman oluşacak şeylerle Türkiye yüzleşecektir, karşı karşıya kalacaktır.
"ALGI OPERASYONU YAPIYORLAR"
O kadar çok yanlış bilgi var ki. Piyasa hacminin karşılanması 2017'de başlıyor. Televizyonlarda bunun 2019'da başlandığı söyleniyor. Merkez Bankası herhangi bir hukuki dayanağı olmayan hiçbir işlemi yapmaz. Protokol dahilinde işlemler yapıldı. 2020'de yapılmasının sebebi de pandemi şartları. Gizli yapıldığı iddiaları var. Peki siz bu rakamları nereden aldınız? Merkez Bankası'nın analitik bilançosunu en şeffaf açıklayan ülke Türkiye'dir, günlük olarak analitik bilanço açıklanır. Günlük veriler günlük yayınlandığı için gizlenen bir durum yok. Sonra da kimlere satıldı diye başladılar. Dünyada Merkez Bankası bireylere döviz satmıyor. Kafa karıştırmak için belirli rakamlarla insanlara algı operasyonu yapılıyor. Daha önceki yıllardaki döviz müdahalelerini niye sormadılar?
Döviz talebi karşılanmasaydı ne olurdu? Merkez Bankası piyasaya bırakabilirdi. Hatırlayın 2000'de Merkez Bankası, 'Piyasaya para vermiyorum' dedi, sonuçlarını hepimiz hatırlıyoruz. Merkez Bankası piyasaya bıraksaydı o gün, bu kadar döviz talebini, piyasadaki faiz ve kuru... Televizyonlardan arkadaşları dinliyorum, söyledikleri şu; kur bir yere giderdi, oradan gelirdi. O iş öyle değil. Pandemi şartlarını dünyada göz ardı etmememiz gerekir. Bu taleplerin karşılanması için Merkez Bankası Hazine ile beraber oluşturulan protokoller dahilinde yapılan işlemler var.
(Birilerine ayrıcalıklı döviz satışı yapıldı iddiası) Böyle bir durum söz konusu değildir.
2020’de dünya buhranından daha büyük bir ekonomik kriz yaşandı. Tüm durumları o günkü arz ve talep dengesiyle konuşmak gerekiyor.
Bu konuların tartışılması gerçekten üzücü, sapla saman birbirine karıştırılıyor. Brüt rezervler hesap edilir. Bir şeylere ulaşmak için değişik hesaplara gitmeye gerek yok.
TÜRKİYE'NİN DÖVİZ REZERVİ
Merkez Bankası hiç iyi olmadığı kadar iyi durumda. Bizim önümüzdeki hedefimiz rezervlerimizi daha da güçlendirmek. Altın rezervlerimizi bir iki yıla kadar 80 tona çıkarmayı hedefliyoruz. Şu an 90 milyar dolar brüt rezervimiz var. Altın rezervlerimiz çok güçlüdür. Türkiye'de rezervlerin yapısı değişmiştir. Türkiye'nin yıllardır 120 ton olan altını bugün 720 tondur. Altın rezervimizin tümü Merkez Bankası'ndadır.
"MERKEZ BANKASI KAR EDİYOR"
Merkez Bankası uzun süredir kar ediyor. 2018-2019-2020’de Merkez Bankası kar etmiştir. Türkiye’de hem rezervleri kalıcı hale getireceğiz hem de üretimi, ihracatı finanse eden bir sistemi daha iyi bir şekilde uygulayacağız.
Böyle bir para varmış gibi konuşuluyor. Halkı yanlış yönlendirmek doğru değil. Merkez Bankası en saygın kurumlardan bir tanesi.
"İNSANLARI ZAN ALTINDA BIRAKMAK ÜZÜCÜ"
128 milyar dolar gibi bir rakamı söyleyerek insanları zan altında bırakmak üzücü bir şey. Üzülüyoruz bunlara. Kendi aramızda da konuşuyoruz. Vatandaşımızın güveni sarsılmaz. Merkez Bankası’nda yıllarca çalışmış insanların bu iddialara taraf olması bizi üzüyor. Burada yanlış olmaz, söz konusu değil. Verilerini günlük açıklayan Merkez Bankası’nda nasıl yanlışlık olabilir? Hala bizim bir şeyler açıklamamız gerektiğini söyleyerek kamuoyunun güvenini sarsmak doğru değil.
KRİPTO PARA AÇIKLAMASI
(Kripto para düzenlemesi) Bu ödemeleri yasaklamadık. Ödeme kuruluşlarının aracılık etmesini yasakladık.
Kripto para konusunda 2 hafta içinde düzenleme yapılacak.
Sıkı para politikasına devam edeceğiz.
